Złożenie przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego po śmierci dłużnika wiąże się z konsekwencjami finansowymi z uwagi na niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego w rozumieniu ustawy o kosztach komorniczych.
W ostatnim czasie coraz częściej pojawiały się problemy interpretacyjne dotyczące kosztów postępowania egzekucyjnego w przypadku jego niecelowości. W orzecznictwie zostały wypracowane dwa zgoła odmienne stanowiska dotyczące odpowiedzi na pytanie, czy umorzenie postępowania egzekucyjnego z powodu śmierci dłużnika lub jego niewypłacalności jest podstawą do zaniechania pobrania opłat egzekucyjnych.
Powyższy problem pojawił się między innymi w jednym z postepowań egzekucyjnych prowadzonym na podstawie wniosku wierzyciela z dnia 15.04.2020 r. Przedmiotowe postępowanie egzekucyjne zostało przez komornika umorzone z uwagi na śmierć dłużnika, która miała miejsce w 2019 roku. Umorzenie nastąpiło na podstawie art. 824 par. 1 pkt. 2 k.p.c., a kosztami obciążony został wierzyciel.
Sąd Rejonowy we Wrocławiu powziął wątpliwość co do zasadności obciążenia wierzyciela kosztami
i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie: „czy w razie złożenia przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego po śmierci dłużnika zachodzi podstawa do pobrania od wierzyciela opłaty egzekucyjnej, o której mowa w art. 30 ustawy z dn. 28.02.2018 r.
o kosztach komorniczych (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2363 ze zm.)?”.
Sad Najwyższy w uchwale z dn. 27.01.2022 r., sygn. akt: III CZP 36/22 doszedł do przekonania, iż: „Złożenie przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego przeciwko zmarłemu dłużnikowi stanowi oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego w rozumieniu art. 30 ustawy
z dn. 28.02.2018 r. o kosztach komorniczych”.
Uchwała Sądu Najwyższego nie postawia zatem żadnych wątpliwości, iż to do wierzyciela należy ustalenie zakresu przedmiotowego i osobowego egzekucji, a co za tym idzie winien ponosić konsekwencje niedopatrzeń w tym zakresie.